Goeie punten op school, uitblinken in je hobby’s, steeds een opgeruimde kamer, altijd netjes en beleefd, flinke jongens huilen niet, … Voor velen soms onbewust het begin van een ellenlange lijst vol verwachtingen van hun kind, hun oogappel. En ja hoor, ik vind dat we best wat mogen verwachten van onze kinderen. Maar wist je dat er 2 kinderen in elke klas te maken krijgen met een ernstige vorm van faalangst?
We willen ze toch klaarstomen voor de grote wereld? Wat als je kind het gevoel heeft om niet aan al die verwachtingen te kunnen voldoen? Wat als je kind het moeilijk heeft met in zichzelf te geloven? Wat als alles wat lastiger is, gewoon omdat presteren moèt? Ik vertel je hier wat je moet weten over faalangst bij kinderen.
Verwachtingen, prestaties, medailles en diploma’s
Opgelet! Ik ga vandaag absoluut geen pleidooi tegen verwachtingen voeren. Ik ben zelf namelijk ook best een veeleisend ei. Ik durf zelfs te zeggen dat we op sommige vlakken zelfs méér mogen verwachten! Ik ga jullie niet doodgooien met onzin over mezelf. Nee. Vandaag wil ik het hebben over jou en over je kind. Niets nieuws onder de zon. Maar wat als je kind angst heeft om te falen? Wat als fouten maken de grootste ramp is die er kan gebeuren?
Niet alle kinderen zijn topsporters, halen steevast 9,9/10, of kunnen steeds gecontroleerd in stilte zitten tekenen als Rembrandt. Ik pleit vandaag voor het stimuleren van kinderen, in de richting die zij zelf kiezen. Voor vertrouwen in hun kunnen, maar vooral met de mogelijkheid om fouten te maken. De kans om te mislukken.
Wat is nou goed?
“Scholen zijn nog te vaak prestatiebarakken en te weinig leerhuizen”, zegt Willy Lens, professor Motivatiepsychologie aan de KU Leuven in ‘De eerste lijn’ een publicatie van Klasse.
Is een 10/10 en een gouden medaille de definitie de we willen geven aan “goede, brave kinderen”? Of willen we liever inzetten op kinderen die in elke situatie het beste van zichzelf geven? Kinderen die leren waar ze goed in zijn, waar ze minder goed in zijn?
Voor mij is iets een succes als het een leerervaring is geweest. Leerervaringen worden natuurlijk niet alleen veroorzaakt door goede prestaties. Dat leidt ertoe dat de nadruk bij mijn opvoedingsstijl ligt op proberen, experimenteren, falen en vooral ‘je best doen’!
Stress voor een toets, is dat faalangst?
Natuurlijk zijn alle kinderen wel eens zenuwachtig voor een toets en staan ze allemaal te wiebelen op hun beentjes als ze voor de klas moeten spreken voor een spreekbeurt. Ook lekkere sportieve zenuwen voor een match of een show van de dansstudio zijn perfect normaal.
Wat zijn nu tekenen van faalangst bij kinderen? En wanneer zijn deze zenuwen niet meer oké? Wel, wanneer kinderen zodanig bang zijn om te mislukken dat hun prestaties en hun welbevinden eronder lijdt, dan kunnen we spreken over faalangst bij kinderen.
Er is een waslijst aan signalen die je kan oppikken; hier een kort lijstje maar zeker geen checklist, of volledige opsomming. Elk kind is namelijk anders en zal op zijn eigen manier reageren.
- buikpijn/hoofdpijn
- niet willen gaan
- zweten
- vermijden
- de clown uithangen
- totale overtuiging van hun niet-kunnen
- wanneer iets wel goed lukt dan wijten ze dat aan alles en iedereen behalve zich zelf : “gewoon geluk gehad”, “makkelijke vragen”,…
- …
Soorten faalangst bij kinderen
Faalangst zorgt vaak ook voor veranderingen in het gedrag van de kinderen. Zo kunnen we twee soorten reacties onderscheiden :
- passieve faalangst bij kinderen
Kinderen met passieve faalangst zetten alles in het spel om de aankomende test te “vergeten”, vermijden en ontlopen. Ze zijn kanjers in het verzinnen van excuses en de kleine koningen van het uitstelgedrag. Een gevaarlijke vicieuze cirkel want te weinig inzet zal kunnen leiden tot een bevestigen van hun niet-kunnen. Wanneer kinderen op dat moment opnieuw falen worden ze bevestigt in het geloof dat ze niet goed genoeg zijn. Een gevaar schuilt erin dat de omgeving gaat denken dat het de kinderen weinig doet, dat ze ongeïnteresseerd zijn en een gebrek aan motivatie hebben.
- actieve faalangst bij kinderen
Deze faalangst leidt ertoe dat kinderen zich volledig uit de naad gaan werken, overmatig gaan trainen en hun focus nergens anders ligt dan zichzelf klaar te stomen voor dat ene moment. Soms leidt dat tot het gewenste resultaat, maar meer dan eens zijn de resultaten nog slechter. Het kind kan hierdoor niet langer presteren op een comfortabel niveau en naar zijn eigen capaciteiten doordat hij verblind is door de focus op presteren.
Wat kunnen ouders doen?
Dat ouders een belangrijke rol spelen in de aanpak van de faalangst bij kinderen is geen geheim. Net zoals soms de oorzaak bij de ouders ligt, ligt ook de oplossing in de kracht van ouders.
Een veilige thuishaven is voor alle kinderen belangrijk. Voor het psychisch welbevinden zelfs onmisbaar. Ook bij faalangst kunnen gezinsproblemen aan de basis liggen.
Luister vooral naar je kind wanneer het zijn angsten doen. Een kind met faalangst heeft er echt geen boodschap aan dat je benadrukt dat ‘iedereen dat kan’, ‘het niet zo moeilijk is’ of dat hij ‘niet zo flauw moet doen’.
Geef je kind verantwoordelijkheden op maat! Sommige kinderen zijn echte talenten in het opnemen van taken voor volwassenen. Wanneer je kind een erg zorgend typetje is, let er dan op dat je bewaakt dat ze zich kan blijven gedragen als een kind, niet als een mini-volwassene.
Let op de normen en waarden die je in huis haalt. Zijn een groot huis en een mooie wagen de maatstaven voor succes? Wordt je gelukkig van enkel maar te presteren? Of kan je in het leven mooie dingen vinden als je experimenteert, probeert, mislukt en opnieuw begint?
Zoek een hobby waar presteren voor een keer niet op de voorgrond staat
Met deze tips kan je alvast een eindje verder. Bespreek dit zeker met de school of trainer wanneer je merkt dat je kind te maken krijgt met faalangst!
Wat als het je petje te boven gaat?
Soms gaat faalangst zover dat je als ouder, leraar of trainer eigenlijk niet de nodige hulp kan bieden. Dan zijn er allerlei instanties waar je terecht kan voor leuke groepssessie rond faalangst bij kinderen, individuele ondersteuning of een goed gesprek. Zoek je zo’n hulp? Vraag het na bij de juf, de directie, het CLB of de Huizen van het Kind in jouw regio!
* De informatie in dit artikel is afkomstig van publicaties door Klasse en Expoo
Boekjes voor kinderen met faalangst:
[bol_product_links block_id=”bol_5c43b041cffed_selected-products” products=”9200000011442716,9200000080711916,9200000095737277″ name=”kind faalangst” sub_id=”” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFFFFF” border_color=”D2D2D2″ width=”250″ cols=”1″ show_bol_logo=”1″ show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]
Boeken voor de ouders van een kindje met faalangst
[bol_product_links block_id=”bol_5c43b0e87368e_selected-products” products=”1001004005511425,666871540,1001004009243517″ name=”mijn kind heeft faalangst” sub_id=”” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFFFFF” border_color=”D2D2D2″ width=”250″ cols=”1″ show_bol_logo=”1″ show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]
No Comments